Bệnh khô chân ở gà là một vấn đề sức khỏe phổ biến, thường gặp ở gà con trong giai đoạn úm và có thể kéo dài đến giai đoạn gà trưởng thành. Nếu không được phát hiện kịp thời và điều trị đúng phương pháp, bệnh có thể lây lan nhanh chóng, dẫn tới tỷ lệ tử vong và phát triển kém lên đến 30%, gây ảnh hưởng không nhỏ đến năng suất chăn nuôi. Bài viết sau sẽ giúp các trang trại nắm vững kiến thức chuyên môn về nguyên nhân, triệu chứng và đưa ra giải pháp phòng tránh hiệu quả nhất.
Nguyên nhân chính gây bệnh khô chân ở gà
Bệnh khô chân ở gà chủ yếu xuất hiện do tình trạng cơ thể mất nước (Dehydration) hoặc thiếu hụt dinh dưỡng nghiêm trọng. Bệnh thường xảy ra ở hai giai đoạn phát triển chính với các nguyên nhân riêng biệt:
Giai đoạn gà con (2 – 15 ngày tuổi)
Theo các chuyên gia X88, đây là giai đoạn dễ bị tổn thương nhất. Các yếu tố gây ra tình trạng khô chân ở gà con bao gồm:
- Kỹ thuật úm không chuẩn: Nhiệt độ môi trường và chuồng úm quá cao, mật độ úm quá dày, dẫn đến gà con bị nóng và mất nước nhanh chóng.
- Quy trình vận chuyển: Vận chuyển gà con từ trại giống về chuồng úm không đúng kỹ thuật, gây căng thẳng (stress) và mất nước.
- Dinh dưỡng và Máng uống: Khẩu phần ăn thiếu dinh dưỡng cơ bản, đặc biệt là thiếu đạm và khoáng chất cần thiết. Thiếu số lượng máng uống, khiến gà không tiếp cận đủ nước.
- Yếu tố bệnh lý ban đầu: Gà con dễ mắc các bệnh tiêu chảy, thương hàn, bạch lỵ, hoặc các bệnh di truyền từ phôi, dẫn đến rối loạn tiêu hóa và mất nước.
- Vệ sinh chuồng úm: Chuồng úm kém vệ sinh, ẩm thấp, dễ phát sinh mầm bệnh, làm suy giảm sức khỏe tổng thể của gà.
Giai đoạn gà trưởng thành (Trên 1kg)
Đối với gà đã lớn, nguyên nhân gây khô chân thường liên quan đến quản lý và bệnh truyền nhiễm:
- Thiếu nước uống/Mất nước: Môi trường nuôi không đảm bảo, nhiệt độ cao kéo dài, hoặc kỹ thuật cung cấp nước uống chưa phù hợp.
- Mất cân đối dinh dưỡng: Khẩu phần ăn mất cân đối, thiếu hoặc thừa chất xơ, gây tắc nghẽn đường ruột, bội thực thức ăn, hoặc nhiễm nấm diều.
- Triệu chứng thứ cấp của bệnh truyền nhiễm: Khô chân là một dấu hiệu đi kèm của các bệnh nguy hiểm khác như: Thương hàn (Salmonellosis), Bạch lỵ, Tụ huyết trùng, Newcastle (Gà Rù), hoặc các bệnh gây sốt cao kéo dài.
Triệu chứng nhận biết gà mắc bệnh khô chân
Người chăn nuôi cần theo dõi đàn gà thường xuyên để phát hiện các dấu hiệu sau:
- Dấu hiệu toàn thân: Lông gà bắt đầu xù lên, gà có biểu hiện mệt mỏi, ủ rũ, mắt lim dim hoặc lờ đờ, lười di chuyển và thường chỉ đứng yên một chỗ.
- Hành vi ăn uống: Gà giảm ăn dần dần rồi bỏ ăn hẳn, sau đó nằm nhiều chỗ, ít tương tác. Lườn gà bắt đầu teo nhỏ.
- Dấu hiệu ở chân: Chân gà trở nên khô, teo tóp dần, thiếu độ ẩm và đàn hồi. Lâu ngày, các ngón chân có thể co quắp lại, khiến gà khó đi lại.
- Các dấu hiệu kết hợp: Thường đi kèm với tình trạng xệ cánh. Khi gà có thêm các dấu hiệu như thở khò khè, lông bụng bị bết bẩn, đi ngoài phân trắng nhớt, hoặc hậu môn dính phân, điều này báo hiệu gà có thể đã mắc thêm các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.
Giải pháp điều trị bệnh khô chân ở gà
Khi phát hiện gà bị khô chân, bà con cần nhanh chóng áp dụng các biện pháp xử lý kịp thời và phù hợp với từng giai đoạn:
Đối với gà con
Mục tiêu chính là cấp nước, ổn định thân nhiệt và ngăn ngừa lây lan:
- Cách ly và Theo dõi: Cách ly ngay những con có dấu hiệu khô chân để theo dõi, điều trị và hạn chế lây lan.
- Quản lý Nhiệt độ và Mật độ: Duy trì nhiệt độ úm phù hợp. Tránh úm gà con với mật độ quá đông. Một quây úm tiêu chuẩn nên điều chỉnh diện tích úm theo độ tuổi phát triển của gà, đảm bảo không gian thoáng khí.
- Bổ sung nước và Điện giải: Bố trí máng uống đủ số lượng, đảm bảo nước sạch. Cho gà uống nước có pha Chất điện giải và Vitamin C để bù nước, hạ nhiệt và tăng sức đề kháng.
- Dinh dưỡng: Thức ăn phải đảm bảo đủ dinh dưỡng, đặc biệt là hàm lượng đạm cần thiết cho sự phát triển của gà con.
Đối với gà trưởng thành
Cần tập trung vào việc xử lý căn nguyên bệnh lý và tăng cường sức khỏe tổng thể:
- Vệ sinh chuồng trại: Cách ly những con mắc bệnh, tiến hành tổng vệ sinh chuồng nuôi, thay chất độn chuồng và khử trùng toàn bộ khu vực chăn nuôi.
- Cân bằng dinh dưỡng: Cung cấp đầy đủ thức ăn, nước uống và đảm bảo khẩu phần dinh dưỡng hằng ngày. Tăng cường bổ sung thêm Khoáng chất và Vitamin nhóm B.
- Hạ nhiệt và Giải độc: Hiện tượng khô chân có thể do gà bị nóng hoặc sốt, cần cho gà uống thêm Vitamin C hoặc các sản phẩm Giải độc gan thận để hỗ trợ cơ thể.
- Điều trị kháng sinh: Trường hợp gà khô chân do mắc các bệnh như Thương hàn, Bạch lỵ, Tụ huyết trùng, Newcastle, bà con cần xác định chính xác bệnh và dùng các loại kháng sinh chuyên dụng phù hợp để điều trị triệt để căn nguyên.
Giải pháp phòng bệnh khô chân ở gà
Theo như những người quan tâm đá gà X88 được biết, phòng bệnh luôn là giải pháp tiết kiệm và hiệu quả nhất. Để phòng bệnh khô chân ở gà, bà con cần thực hiện tốt ba khâu cốt lõi: Thức ăn sạch, Nước uống sạch và Chăn nuôi sạch.
- Phòng bệnh bằng Vaccine: Thực hiện tiêm phòng bệnh bằng vaccine đúng tuổi, đủ liều lượng và tuân thủ kỹ thuật khuyến cáo cho các bệnh truyền nhiễm phổ biến.
- Kiểm soát Dinh dưỡng: Cho gà ăn thức ăn có nguồn gốc rõ ràng, chất lượng đảm bảo. Tuyệt đối không để thức ăn bị ôi thiu, ẩm mốc hay nhiễm mầm bệnh. Đảm bảo cung cấp đủ nước sạch và điện giải.
- Quản lý Môi trường: Thường xuyên vệ sinh, sát trùng chuồng trại định kỳ để ngăn chặn mầm bệnh phát triển. Theo dõi đàn gà kỹ lưỡng, kịp thời cách ly những con có dấu hiệu bệnh.
- Quản lý Nhiệt độ Úm: Duy trì nhiệt độ úm gà hợp lý: ngày đầu khoảng $37^{\circ}\text{C}$, các ngày sau giảm mỗi ngày $1^{\circ}\text{C}$. Sau 14–21 ngày, điều chỉnh linh hoạt theo thời tiết và điều kiện thực tế, đảm bảo gà không bị nóng quá mức gây mất nước.
Việc áp dụng đồng bộ các biện pháp trên sẽ giúp bảo vệ sức khỏe đàn gà tối ưu, giảm thiểu rủi ro từ bệnh khô chân ở gà và các bệnh truyền nhiễm khác.
