Nhật Bản là một đất nước có tỷ lệ người đóng bảo hiểm y tế đầy đủ nhất và có chế độ an sinh xã hội khá tốt. Và hiện tại Nhật Bản bắt buộc bất kỳ ai đang cứ trú ở đất nước họ dù có quốc tịch gì đi nữa thì đều phải tham gia bảo hiểm lương hưu toàn dân. Nhưng nếu một ngày bạn muốn rời khỏi Nhật và muốn tìm cách lấy lại tiền bảo hiểm y tế ở Nhật thì phải làm thế nào.
Chính vì vậy bài viết này Cafe Mua Sắm sẽ hướng dẫn bạn đọc cách lấy lại tiền bảo hiểm ở Nhật thông qua các bước tuy khá rắc rối nhưng rất cần thiết khi bạn muốn rời khỏi Nhật và lấy tiền về.
Đôi nét về bảo hiểm y tế ở Nhật
Hiện nay, tại Nhật Bạn có hai gói bảo hiểm cho phép người dân tự nguyện đăng ký lựa chọn bao gồm: Bảo hiểm y tế xã hội và Bảo hiểm y tế quốc gia.
- Bảo hiểm y tế xã hội hay còn gọi là SHI: Social Healthcare Insurance – hoặc Kenkō Hoken. SHI là BHYT dành cho người dân đang làm việc tại các công ty, xí nghiệp và các tổ chức và người phụ thuộc của họ.
- Bảo hiểm y tế quốc gia hay còn gọi là NHI: National Healthcare Insurance, hoặc Kokumin Kenkō Hoken. NHI là BHYT dành cho người dân cư ngụ tại các địa phương, thường là sinh viên, người nghỉ hưu, người lao động tự do, và cả người nước ngoài cư trú tại Nhật Bản từ 3 tháng trở lên.
Bảo hiểm y tế xã hội – SHI
Với loại bảo hiểm này người tham gia sẽ được chi trả chi phí khám, chữa bệnh cho người tham gia và cả những người phụ thuộc trong gia đình, phí mua thẻ bảo hiểm được chia đều giữa chủ lao động và người tham gia.
Ngoài ra, điều kiện để một người trong gia đình hưởng quyền lợi KCB BHYT theo chế độ phụ thuộc là có thu nhập dưới 1,3 triệu yên mỗi năm, nếu thu nhập của người phụ thuộc vượt quá số tiền này, người đó sẽ phải đăng ký thẻ BHYT riêng biệt.
Bảo hiểm xã hội được vận hành bởi các tổ chức như Hiệp hội bảo hiểm sức khoẻ toàn quốc (Kyokai Kenpo). Các công ty sẽ trực thuộc Hiệp hội. Người lao động sẽ chi trả phí bảo hiểm cho Hiệp hội thông qua công ty.
Người tham gia là các viên chức nhà nước, nhân viên công ty, người phụ thuộc, làm thêm, làm bán thời gian thoả mãn điều kiện nhất định.
Ưu điểm chính của việc tham gia bảo hiểm giống với bảo hiểm quốc dân. Nếu các bạn phải đến bệnh viện, các bạn trình thẻ bảo hiểm thì mức phí khám chữa bệnh mà các bạn phải trả thông thường là 30%. Khoản trợ cấp nhận 1 lần khi sinh đẻ (lump-sum allowance for childbirth) cũng giống với bảo hiểm quốc dân là 420,000 Yên.
Bảo hiểm y tế quốc gia – NHI
Với loại bảo hiểm này thì mỗi thành viên của hộ gia đình phải đăng ký là thành viên cá nhân riêng biệt và phí mua thẻ BHYT được tính theo thu nhập hàng năm của chủ hộ. Ngoài ra, mức phí được tính sẽ khác nhau tùy thuộc theo từng thành phố khác nhau.
Được hỗ trợ 420,000 Yên khi sinh đẻ (tiền trợ cấp trả 1 lần khi sinh đẻ)Trong trường hợp khoản phí y tế phải thanh toán trong 1 tháng (khoản tiền thanh toán tại bệnh viện) vượt quá số tiền nhất định thì sẽ thanh toán khoản tiền vượt quá đó sau (chế độ thanh toán chi phí y tế cao)Trong trường hợp khó chi trả ví dụ như khi nhập viện thời gian dài, các bạn có thể được ứng trước tạm thời (chế độ cho vay chi trả chi phí y tế cao)
Khoản tiền mà các bạn phải tự chi trả khác nhau tuỳ theo độ tuổi, thu nhập.
Nếu các bạn không tham gia bảo hiểm thì sẽ phải tự chi trả toàn bộ chi phí y tế. Toàn bộ chi phí khám chữa bệnh không phải là khoản được áp dụng bảo hiểm (tự chịu 30%) mà cũng có những phần không thuộc đối tượng như bảng trên. Các bạn nên xác nhận trước với cơ sở y tế khi khám chữa bệnh xem có được khám chữa bệnh áp dụng chế độ bảo hiểm không nhé.
Quyền lợi tham gia bảo hiểm y tế ở Nhật
- Người tham gia các gói bảo hiểm trên sẽ được bên Bảo hiểm y tế chi trả từ 70% đến 90% đối với mỗi lần khám chữa bệnh
- Ngoài ra, người sử dụng bảo hiểm sẽ được bảo hiểm y tế đồng chi trả thêm 10%-30% tổng chi phí mỗi lần khám chữa bệnh
- Đồng chỉ trả đối với trẻ em và người già từ 70 – 74 tuổi là 20% còn đối với người bằng hoặc lớn hơn 75 tuổi thì đồng chi trả là 10%.
Các loại bệnh và dịch vụ chăm sóc sức khoẻ được BHYT thanh toán bao gồm: bệnh cấp tính và mạn tính, xét ngiệm có chỉ định của bác sĩ, chăm sóc nha khoa ngoại trừ chỉnh hình răng, và các dịch vụ y tế thuộc chuyên khoa tâm thần. Các trường hợp không được BHYT thanh toán là: chấn thương do tai nạn giao thông hoặc vụ án hình sự, thai kỳ bình thường và sinh đẻ, phẫu thuật thẩm mỹ và chỉnh nha, khám sức khỏe, chủng ngừa, tư vấn tâm lý hoặc hỗ trợ sinh sản.
Khám thai, sinh sản và tiêm chủng cho trẻ em không được BHYT của Nhật Bản chi trả. Thay vào đó, sau mang thai, người dân có báo cáo việc mang thai với chính quyền thành phố sẽ được nhận phiếu giảm giá để trang trải chi phí khám thai trước khi sinh. Tương tự như vậy, sau khi sinh con, người dân có đăng ký với chính quyền thành phố sẽ nhận được phiếu giảm giá để trang trải chi phí cho việc chủng ngừa cho trẻ em.
Nếu bạn đến Nhật bằng đường du học hay xuất khẩu lao động thì phí bảo hiểm thì nhà tuyển dụng (công ty) và người lao động mỗi bên chịu 50%. Số tiền sẽ được quyết định dựa vào thu nhập của tháng 4, 5, 6. Phương thức thanh toán được chi trả tự động từ lương vì vậy các bạn không cần phải tự chuyển khoản thanh toán.
Cũng giống với bảo hiểm quốc dân, những người từ 40 ~ 64 tuổi sẽ phải chi trả thêm khoản phí bảo hiểm chăm sóc từ lương. Công ty cũng chịu 50% phí bảo hiểm chăm sóc.
Ngoài ra, với bảo hiểm quốc dân, nếu số người tham gia tăng lên do sinh đẻ hay kết hôn thì phí bảo hiểm cũng tăng lên nhưng với bảo hiểm xã hội thì cho dù số người phụ thuộc (dependent) khi tham gia bảo hiểm có tăng lên thì phí bảo hiểm cũng không thay đổi. Vì vậy phí bảo hiểm hàng tháng sẽ có lợi hơn so với bảo hiểm quốc dân.
Hủy bảo hiểm
Thủ tục tham gia sẽ được công ty thực hiện. Các bạn sẽ không phải tự đi đến cơ quan chính quyền địa phương để làm thủ tục như với bảo hiểm quốc dân. Công ty sẽ nhận thẻ bảo hiểm. Nếu các bạn nghỉ việc và không tham gia bảo hiểm nữa thì sẽ phải trả lại thẻ bảo hiểm cho công ty.
